Μέθοδος διαχείρισης πυρηνικών αποβλήτων «φτάνει» στις ΗΠΑ από τη Θεσσαλονίκη, αλλά...
Δημοσιεύτηκε: Πέμπτη, 24 Ιανουαρίου 2013 18:00
Εφημερίδα ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ
Στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, η διαχείριση πυρηνικών αποβλήτων σε μία από τις δύο βασικές τοποθεσίες αποθήκευσης επί αμερικανικού εδάφους, ενδέχεται να γίνεται σύντομα- πιλοτικά- με μία μέθοδο προερχόμενη από τη Θεσσαλονίκη. Μία μέθοδο που μπορεί μεν να εντυπωσίασε τους Αμερικανούς με την επιστημονική ευστροφία της όταν την "ανακάλυψαν" σε ένα εξειδικευμένο περιοδικό το 2008, αλλά δυστυχώς δεν θα αποφέρει έσοδα στους τέσσερις δημιουργούς της, στο Τμήμα Χημικών Μηχανικών του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ). Κι αυτό διότι δεν κατοχυρώθηκε ως παγκόσμια ευρεσιτεχνία κυρίως ...ελλείψει χρημάτων.
Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η συγκεκριμένη ευρεσιτεχνία, που θα παρουσιαστεί -μεταξύ 42 συνολικά ελληνικών πατεντών- σε εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη, την προσεχή Δευτέρα, αξιοποιεί τη μέθοδο της ηλεκτρόλυσης για τη μετατροπή των νιτρικών σε άζωτο. Πώς λειτουργεί και πώς συνδέεται με τα πυρηνικά;
Πώς λειτουργεί
Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών του ΑΠΘ, Γεώργιος Κυριάκου, μέλος της ομάδας των τεσσάρων, μαζί με τους Χρήστο Πολατίδη, Μαρία Δόρτσιου και Γιάννη Κατσούναρο- η λογική είναι απλή: "τα πυρηνικά εισάγονται σε μία δεξαμενή, μέσα στην οποία βάζουμε δύο ηλεκτρόδια και διοχετεύουμε ηλεκτρικό ρεύμα. Σε ένα κυβικό πυρηνικών, μπορεί να έχουμε περίπου 300-400 κιλά νιτρικών, ελάχιστα γραμμάρια ραδιενεργών ουσιών και νερό. Με τη μέθοδό μας, τα νιτρικά μετατρέπονται σε άζωτο. Ακολούθως, το νερό εξατμίζεται, οπότε απομένουν λίγα γραμμάρια, τρία ή τέσσερα, ραδιενεργών ουσιών, που είναι πολύ εύκολο να τα διαχειρισθεί κάποιος, π.χ. με ταφή σε ελεγχόμενες περιοχές εναπόθεσης".
"Βαδίσαμε κόντρα στην κοινή λογική"
Πριν από τους "4" του ΑΠΘ, μία ομάδα Ιαπώνων είχε κατορθώσει να μετατρέψει το 37% των νιτρικών σε άζωτο με την ίδια μέθοδο, αλλά οι Έλληνες ερευνητές κατόρθωσαν να αυξήσουν το ποσοστό αυτό πάνω από το 90%-92%, αυξάνοντας το δυναμικό του ηλεκτρικού ρεύματος.
"Βαδίσαμε κόντρα στην κοινή λογική και στις απόψεις όλων όσοι μας έλεγαν ότι αν βάλουμε μεγάλο δυναμικό, δεν θα καταφέρουμε τίποτα. Η μέθοδός μας απέδειξε ότι όσο μεγαλύτερο ήταν το δυναμικό, τόσο καλύτερο ήταν το αποτέλεσμα, αλλά ακόμη και για να εξηγήσω το σκεπτικό μας, με τρόπο που θα γινόταν πλήρως αντιληπτός, χρειάστηκαν τρία χρόνια" λέει ο κ.Κυριάκου, ενώ εξηγεί ότι η μετατροπή των νιτρικών σε άζωτο γίνεται συνήθως με τη χρήση βακτηρίων, αλλά στα πυρηνικά, που είναι τοξικά, τα βακτήρια δεν επιζούν, οπότε έπρεπε να βρεθεί άλλος τρόπος.
Από τη Θεσσαλονίκη στο Savannah River ή το Hanford
Αρχικά, η ομάδα δεν είχε αντιληφθεί πλήρως τις δυνατότητες που πρόσφερε η εργασία της για τη διαχείριση πυρηνικών, εστιάζοντας κυρίως σε πιθανές εφαρμογές όπως ο καθαρισμός υδάτινων πόρων στην Ελλάδα.
Γρήγορα, όμως, η ομάδα "ανακάλυψε" τη νέα αυτή εφαρμογή κι όταν εν έτει 2008 δημοσιεύτηκε σχετικό άρθρο στο περιοδικό "Journal of Hazardous Materials", την "ανακάλυψαν" και οι Αμερικανοί. Συγκεκριμένα, κίνησε την προσοχή του διευθυντή της μίας από τις δύο βασικές θέσεις αποθήκευσης πυρηνικών στις ΗΠΑ ("Hanford" και "Savannah River"), ο οποίος έστειλε mail στην Ελλάδα, ζητώντας περισσότερες πληροφορίες.
Στη συνέχεια, σύμφωνα πάντα με τον κ.Κυριάκου, "εκδόθηκε σχετική έκθεση, στην οποία η μέθοδός μας, της ηλεκτροχημικής απομάκρυνσης νιτρικών, χαρακτηρίστηκε ως η καλύτερη. Μάλιστα, έλαβε βαθμολογία άνω των 360 πόντων, όταν η αμέσως επόμενη συγκέντρωσε περίπου 265. Στην ίδια έκθεση, προαναγγέλθηκε πιλοτικό σχέδιο εφαρμογής της στο αμερικανικό site αποθήκευσης, από συνεργαζόμενη εταιρεία".
Η "Κοιλάδα του Θανάτου" και η έλλειψη χρημάτων
Πώς θα επωφεληθεί η ελληνική ομάδα από την εφαρμογή της ευρεσιτεχνίας της; Δυστυχώς, μόνο σε επίπεδο φήμης... "Την πατέντα αυτή χάσαμε τη δυνατότητα να την κάνουμε παγκόσμια. Όταν έληξε η περίοδος ισχύος της ελληνικής ευρεσιτεχνίας κι έπρεπε να αποφασίσουμε αν θα προχωρήσουμε σε παγκόσμια πατέντα, χρειαζόμασταν 185.000 ευρώ για να περάσουμε στο επόμενο στάδιο. Από τη μία, δεν μπορούσαμε να βρούμε εύκολα τόσα χρήματα. Από την άλλη, είχαμε κατά νου ότι μόνο μία στις 15 πατέντες φτάνει στο ράφι ως εμπορικό προϊόν. Με απλά λόγια, προτού μία ιδέα φτάσει από το εργαστήριο στην εμπορική εφαρμογή της, περνά από τη λεγόμενη 'Κοιλάδα του Θανάτου' από την οποία λίγα προϊόντα βγαίνουν. Αυτό μας αποθάρρυνε" λέει ο κ. Κυριάκου.
Ζητούνται πανεπιστημιακοί μηχανισμοί με αντανακλαστικά
Τι μπορεί να γίνει ώστε τέτοιες "κακοτυχίες" να αποφεύγονται στο μέλλον; "Τα ελληνικά πανεπιστήμια, αλλά και οι γενικές γραμματείες των υπουργείων, πρέπει να έχουν συγκεκριμένους μηχανισμούς με καλά αντανακλαστικά. Όταν, για παράδειγμα, πάει μία πρόταση στην Επιτροπή Ερευνών κάποιου πανεπιστημίου, πρέπει να αξιολογείται άμεσα και αν κριθεί ότι είναι πραγματικά καλή κι έχει προοπτική, να στηρίζεται και χρηματοδοτικά" σημειώνει.
Την εκδήλωση της Δευτέρας, στην οποία θα παρουσιαστεί και η συγκεκριμένη πατέντα, διοργανώνει το Σώμα Ομοτίμων Καθηγητών ΑΕΙ Βορείου Ελλάδος, σε συνεργασία με το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος/Τμήμα Κεντρικής Μακεδονίας. Η εκδήλωση ξεκινά στις 6 το απόγευμα.
